โดยทั่วไปแล้ว อาการสายตายาวมักเกิดกับผู้ที่มีอายุมากกว่า 45-50 ปีขึ้นไป เนื่องจากเป็นช่วงที่ดวงตาเริ่มเสื่อมสภาพตามวัย แต่ในปัจจุบันพบว่า มีคนจำนวนไม่น้อยที่มีอาการสายตายาวตั้งแต่อายุยังไม่มาก บางรายเริ่มมีอาการตั้งแต่อายุ 35 ปี หรือแม้แต่ช่วงอายุ 30 ต้น ๆ โดยภาวะนี้เรียกว่า ‘สายตายาวก่อนวัย’ หรือ Premature Presbyopia ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและประสิทธิภาพในการทำงานอย่างมาก ดังนั้น บทความนี้จะพาทุกท่านทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะสายตายาวก่อนวัยอย่างละเอียด ตั้งแต่สายตายาวก่อนวัยเกิดจากอะไร อาการ การวินิจฉัย ไปจนถึงวิธีการรักษาและการป้องกัน
สายตายาวก่อนวัยคืออะไร ?
สายตายาวก่อนวัยเป็นภาวะที่เกิดจากการเสื่อมสภาพของเลนส์ตาและกล้ามเนื้อตาเมื่ออายุมากขึ้น ส่งผลให้ความสามารถในการปรับโฟกัสของดวงตาลดลง โดยเฉพาะในระยะใกล้ อาการมักเริ่มปรากฏในช่วงอายุ 35-40 ปี และมีแนวโน้มรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ เมื่ออายุมากขึ้น
แม้ว่าสายตายาวก่อนวัยจะมีลักษณะคล้ายกับ สายตายาวตามธรรมชาติ (Hyperopia) ซึ่งเป็นภาวะที่เกิดจากโครงสร้างของลูกตาที่ผิดปกติ เช่น กระจกตาแบนเกินไปหรือความยาวลูกตาสั้นเกินไป แต่ต้นเหตุของทั้งสองภาวะนี้แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง
- สายตายาวก่อนวัย เกิดจาก การเสื่อมของเลนส์ตา ที่ส่งผลให้เลนส์แข็งตัวและยืดหยุ่นน้อยลง ทำให้การปรับโฟกัสในระยะใกล้เป็นไปได้ยากขึ้น
- สายตายาวตามธรรมชาติ เกิดจากความผิดปกติของความโค้งของกระจกตา หรือขนาดของลูกตา ซึ่งเป็นภาวะที่สามารถพบได้ตั้งแต่กำเนิด
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะสายตายาวก่อนวัย
- การใช้สายตาในระยะใกล้เป็นเวลานาน : การเพ่งสายตากับหน้าจอคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ หรือการอ่านหนังสือเป็นเวลานานโดยไม่พักสายตา อาจทำให้กล้ามเนื้อตาล้าจนลดความสามารถในการโฟกัสได้เร็วกว่าที่ควรจะเป็น
- โรคประจำตัวที่ส่งผลต่อดวงตา : โรคบางชนิด เช่น เบาหวานและความดันโลหิตสูง อาจส่งผลกระทบต่อการไหลเวียนของเลือดที่ไปเลี้ยงเลนส์ตา ทำให้เลนส์ตาเสื่อมเร็วขึ้น
- พันธุกรรม : หากมีประวัติคนในครอบครัวที่มีภาวะสายตายาวก่อนวัยตั้งแต่อายุยังน้อย ก็มีโอกาสสูงที่คุณอาจประสบปัญหานี้เร็วกว่าคนทั่วไป
- พฤติกรรมอื่น ๆ ในชีวิตประจำวัน : การได้รับแสงแดดมากเกินไปโดยไม่ปกป้องดวงตา หรือแม้กระทั่งการสูบบุหรี่ซึ่งส่งผลต่อสุขภาพของหลอดเลือด ต่างก็เป็นสาเหตุที่เร่งให้เลนส์ตาเสื่อมสภาพได้เร็วขึ้นเช่นกัน
อาการของสายตายาวก่อนวัย
อาการของสายตายาวก่อนวัยไม่ได้เกิดขึ้นอย่างฉับพลัน แต่จะค่อย ๆ ปรากฏและรุนแรงขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น ผู้ที่เริ่มมีภาวะนี้อาจสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงเล็ก ๆ น้อย ๆ ในการมองเห็นระยะใกล้ และเมื่อเวลาผ่านไป อาการเหล่านี้จะชัดเจนขึ้น โดยสามารถสรุปเป็นข้อ ๆ ได้ดังนี้
มองเห็นไม่ชัดในระยะใกล้
สัญญาณแรกของสายตายาวก่อนวัยคือความลำบากในการมองเห็นวัตถุในระยะใกล้ เช่น อ่านหนังสือ ดูหน้าจอโทรศัพท์ หรือการทำงานที่ต้องใช้สายตาจดจ่อกับรายละเอียดเล็ก ๆ เช่น เย็บผ้า ประกอบอุปกรณ์ชิ้นเล็ก หรือใช้โทรศัพท์มือถือในที่แสงน้อย
ต้องถือสิ่งของให้ห่างจากดวงตา
เนื่องจากการโฟกัสระยะใกล้ทำได้ยากขึ้น ผู้ที่ประสบปัญหาสายตายาวก่อนวัยจึงต้อง ยื่นแขนออกไปให้ห่างจากดวงตาเพื่อให้สามารถอ่านหรือมองเห็นตัวหนังสือได้ชัดขึ้น
ปวดศีรษะหรือปวดตา
ภาวะสายตายาวก่อนวัยอาจทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ ปวดกระบอกตา หรือรู้สึกไม่สบายตา โดยอาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นเมื่อใช้สายตาอย่างหนัก เช่น อ่านหนังสือ ทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์ หรือขับรถในเวลากลางคืน
ตาล้าเมื่อใช้สายตานาน ๆ
หลายคนอาจรู้สึกว่าดวงตาอ่อนล้าหรือแสบตาเมื่อใช้สายตาทำกิจกรรมที่ต้องโฟกัสเป็นเวลานาน เช่น การอ่านหนังสือพิมพ์ การใช้คอมพิวเตอร์ หรือการดูโทรศัพท์มือถือโดยไม่มีการพักสายตา
วิธีการรักษาและจัดการกับสายตายาวก่อนวัย
แม้ว่าสายตายาวก่อนวัยจะเป็นกระบวนการตามธรรมชาติที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่สามารถแก้ไขและจัดการได้หลายวิธี ดังนี้
แว่นสายตา
แว่นสายตาถือเป็นวิธีรักษาสายตายาวก่อนวัยที่ปลอดภัยและง่ายที่สุด โดยมีตัวเลือกดังนี้
- แว่นอ่านหนังสือ (Reading Glasses) – เป็นแว่นที่ช่วยเพิ่มกำลังขยายเฉพาะระยะใกล้ เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ต้องใช้แว่นสายตาตลอดเวลา แต่จะใช้เฉพาะเวลาอ่านหนังสือหรือทำงานระยะใกล้
- แว่นสายตาสองชั้น (Bifocal Lenses) – เป็นเลนส์ที่มีสองโซนคือ โซนบนสำหรับมองไกล และโซนล่างสำหรับอ่านหนังสือ เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาสายตาทั้งระยะไกลและใกล้
- แว่นเลนส์ดิจิทัล (Digital Lens) – เป็นทางเลือกที่ทันสมัยและตอบโจทย์มากที่สุดสำหรับผู้ที่มีภาวะสายตายาวก่อนวัย โดยเฉพาะผู้ที่ใช้ชีวิตกับหน้าจอตลอดทั้งวัน เลนส์ประเภทนี้ออกแบบมาให้มีช่วงเปลี่ยนกำลังเลนส์อย่างนุ่มนวลระหว่างระยะใกล้ ระยะกลาง และระยะไกล ทั้งยังลดอาการตาล้าจากการใช้สายตานาน ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังสามารถออกแบบเฉพาะบุคคล (Customized) ตามพฤติกรรมการใช้สายตาและท่าทางของผู้สวมใส่
คอนแทคเลนส์
สำหรับผู้ที่ไม่สะดวกในการใส่แว่นสายตา คอนแทคเลนส์เป็นอีกหนึ่งวิธีรักษาสายตายาวก่อนวัยที่ช่วยแก้ไขปัญหาได้ดีเช่นกัน โดยตัวเลือกมีดังนี้
- Multifocal Contact Lenses – คอนแทคเลนส์ที่ออกแบบให้มีโซนสำหรับมองไกลและใกล้อยู่ในเลนส์เดียว
- Monovision Contact Lenses – เป็นเทคนิคที่ใช้คอนแทคเลนส์ที่มีค่ากำลังสายตาต่างกัน โดยตาข้างหนึ่งจะถูกปรับให้มองไกล และอีกข้างจะถูกปรับให้มองใกล้
แนวทางการดูแลดวงตาเพื่อลดผลกระทบของสายตายาวก่อนวัย
แม้ว่าจะไม่มีวิธีป้องกันสายตายาวก่อนวัยแบบถาวร แต่การดูแลสายตาอย่างถูกต้องสามารถช่วยชะลอการเสื่อมสภาพของเลนส์ตาและลดอาการสายตายาวก่อนวัยได้
- รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพดวงตา เช่น ผักใบเขียว ผลไม้รสเปรี้ยว และปลาที่มีโอเมก้า-3
- พักสายตาทุก 20 นาที (กฎ 20-20-20) ทุก ๆ 20 นาทีให้มองออกไปไกล 20 ฟุตเป็นเวลา 20 วินาที
- สวมแว่นกันแดดเมื่อออกกลางแจ้ง เพื่อปกป้องดวงตาจากรังสี UV
- ตรวจสายตาเป็นประจำ อย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของสายตา
เมื่อได้รู้แล้วว่าสายตายาวก่อนวัยเกิดจากอะไร และส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง ดังนั้น อย่าปล่อยให้ปัญหาสายตายาวก่อนวัยเป็นอุปสรรคต่อการใช้ชีวิต แนะนำเข้ามารับคำปรึกษาที่ร้านแว่นตาโอคูระ เรามีทั้งคุณหมอนักทัศนมาตรและช่างเทคนิคประสบการณ์สูงที่จะช่วยแนะนำอย่างใกล้ชิด พร้อมให้บริการรับตัดเลนส์สายตายาว สั้น เอียง ในราคาคุ้มคุณภาพ ตรวจวัดสายตาแบบครบวงจร ร้านแว่นของเราคัดสรรกรอบแว่นจากหลากหลายแบรนด์ ไม่ว่าจะ Lindberg, Gucci, Guilchy และอีกมากมายให้ได้เลือกเป็นเจ้าของ ทั้งแบบโดดเด่นสะดุดตา เรียบหรูคลาสสิก ทะมัดทะแมงสไตล์สปอร์ต หรือ กรอบแว่นน้ำหนักเบา เหมาะสมกับทุกการใช้งานและไลฟ์สไตล์ สนใจติดต่อได้ที่เบอร์ 081-611-6823 หรือ LINE @occura
ข้อมูลอ้างอิง:
- Pre-Presbyopia: When Your Eye Become Older Than Your Age. สืบค้นเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2568 จาก https://visionscienceacademy.org/pre-presbyopia-when-your-eye-become-older-than-your-age/